Opvang voor vluchtelingen

In Nederland is er een groot tekort aan opvang en woningen voor vluchtelingen. Hierdoor zijn de AZC's overvol. Het Rijk en de provincie vragen zeer dringend aan gemeenten om vluchtelingen op te vangen. Vluchtelingen vinden nu vaak tijdelijk onderdak in zogenaamde crisisnoodopvang. Het gevolg is dat zij regelmatig moeten verhuizen en dat is natuurlijk vervelend. Het Rijk en gemeenten spraken daarom af om voor extra opvangplekken voor langere tijd te zorgen. Als de spreidingswet doorgaat, zal Nieuwegein in totaal 220 vluchtelingen opvangen. Het COA is verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van vluchtelingen in Nederland.

Een asielzoeker is iemand die om verschillende redenen zijn of haar land van herkomst heeft verlaten om in een ander land bescherming te zoeken door asiel aan te vragen. Wanneer iemand asiel aanvraagt, wil diegene erkend worden als vluchteling. In Nederland kunnen asielzoekers terecht bij de aanmeldlocaties in Ter Apel en Schiphol om de asielprocedure te starten. Zolang de beslissing over de asielaanvraag niet genomen is, blijft deze persoon asielzoeker.

In Nederland gaat vervolgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) na of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties, en dus erkend wordt als vluchteling. Daarbij wordt er gekeken of de asielzoeker gevaar loopt als diegene wordt teruggestuurd naar het herkomstland en dus bescherming nodig heeft. Niet iedere asielzoeker is dus een vluchteling. Een vluchteling is volgens het VN-Vluchtelingenverdrag van 1951 iemand die in zijn herkomstland ‘gegronde vrees’ heeft voor vervolging op grond van ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep.

Zodra een asielzoeker als vluchteling erkend is en in Nederland mag blijven, krijgt diegene een tijdelijke verblijfsvergunning voor een periode van 5 jaar. Een vluchteling met een verblijfsvergunning wordt een statushouder of vergunninghouder genoemd.

We verwachten dat Nieuwegein voor ongeveer 220 extra opvangplekken moet zorgen. Dit aantal volgt uit verplichtingen en afspraken die wij landelijk en regionaal hebben gemaakt. In Nederland zijn nu te weinig opvangplekken, met schrijnende situaties tot gevolg. We maakten afspraken om uit deze situatie te komen. Alle gemeenten in Nederland proberen nu voor extra opvangplekken te zorgen.

Het college vindt dat elke gemeente moet meehelpen aan de opvang van vluchtelingen. Dat is ook nodig als de spreidingswet niet doorgaat. We denken op dit moment dat we ongeveer 220 mensen gaan opvangen.

Op deze locatie komen statushouders die gekoppeld zijn aan de gemeente Nieuwegein of gemeenten in de regio of vluchtelingen die nog in de procedure zitten.

In een latere fase beslist het COA wie er naar deze locatie komen. Normaal gesproken is dit een afspiegeling van de mensen die asiel aanvragen in Nederland. Die groep kan bestaan uit gezinnen, alleenreizende vrouwen met kinderen en alleenreizende vrouwen en/of mannen. Het kan ook gaan om jongeren (16-18 jaar).

Mochten er Veilige Landers tijdelijk op de locatie komen, dan is dat een heel klein percentage. Pas een paar weken voordat de locatie wordt geopend, weet het COA beter om welke mensen het gaat.

Dat is erg verschillend. Op dit moment duurt het vaak wel 1 tot 1,5 jaar voordat vluchtelingen een verblijfsvergunning krijgen. En dan nog kan het zijn dat ze langer in de opvanglocatie blijven omdat er niet genoeg woningen zijn. Op dit moment wonen om die reden ook veel vluchtelingen met status op een opvanglocatie.

Woonbegeleiders op de opvanglocatie organiseren daar activiteiten, soms samen met vrijwilligers. Ook wordt gezocht naar verbinding met activiteiten in de stad. Deze activiteiten zijn heel verschillend. Het hangt ook af van wat de vluchtelingen zelf graag willen. Denk bijvoorbeeld aan sporten, bewegen, creatieve activiteiten, taal en ontmoeting. 

Vluchtelingen die een status krijgen, krijgen uiteindelijk een woning. Het is nog onbekend in welke gemeente dat is.

Alle gemeenten moeten ieder jaar vanuit het Rijk een aantal statushouders (asielzoekers met verblijfsvergunning) opvangen. De gemeente moet hieraan voldoen binnen een bepaalde periode en wordt hierop gecontroleerd. Om hieraan te kunnen voldoen, krijgen statushouders voorrang bij bepaalde woningen. Het gaat om een klein deel van het totale aantal sociale huurwoningen. In 2021 en 2022 ging ongeveer 5% van de vrijkomende woningen bij woningcorporaties naar statushouders.

Let op: een asielzoeker is niet hetzelfde als een statushouder. Een asielzoeker is iemand die asiel aanvraagt. Een asielzoeker wordt pas een statushouders op het moment dat hij/zij mag blijven en een verblijfsvergunning krijgt. Bovenstaand antwoord is van toepassing op statushouders.

Als de gemeente besluit dat er een opvanglocatie komt in Nieuwegein, dan is het COA verantwoordelijk voor de organisatie van de opvanglocatie. Zij begeleiden de vluchtelingen tijdens hun verblijf in Nieuwegein. Op de locatie zijn 24 uur per dag mensen van het COA aanwezig.

Het COA heeft deze locatie voorgesteld. De gemeente heeft gekeken of deze locatie in de wijk Rijnhuizen geschikt is voor de opvang van vluchtelingen. Dit is een kansrijke locatie. De gemeente zoekt in alle wijken van de stad naar geschikte locaties voor opvang van aandachtsgroepen.

Het college vindt de Newtonbaan een kansrijke locatie, omdat de kantoren geschikt kunnen worden gemaakt voor vluchtelingen om te wonen. Daarnaast heeft de gemeente gekeken of de omgeving kansrijk is. Daarbij kijken we bijvoorbeeld naar voorzieningen en infrastructuur in de omgeving.

We denken maximaal 112 vluchtelingen in de 2 kantoorpanden te kunnen opvangen. Deze 112 bedden zijn nooit allemaal bezet. Het COA wil een aantal bedden als reserve achterhouden. Er zullen gemiddeld 100 mensen wonen.

Voor het COA is dit een kleine opvanglocatie. Normaal gesproken heeft het COA grotere opvanglocaties. Beide locaties zijn nodig om de vluchtelingen op te kunnen vangen. Naast woonruimte voor de vluchtelingen, heeft het COA ook ruimte nodig voor ondersteunende voorzieningen. Dit neemt vrij veel ruimte in.

Twee panden heeft als voordeel dat de flexibiliteit groter is, wanneer verschillende doelgroepen worden opgevangen.

De gemeente kan altijd ingrijpen bij problemen. Maar onze ervaring is dat dit heel weinig voorkomt.

Het COA heeft een aanvraag gedaan voor een tijdelijke locatie, voor in eerste instantie 5 jaar. In deze periode vindt er een evaluatie plaats. We kijken dan of en hoelang de opvang verlengd moet of kan worden. Dit kan dan maximaal voor nog eens 5 jaar. Dit heeft te maken met de vergunning. Een tijdelijke wijziging van het bestemmingsplan kan voor maximaal 10 jaar.

De komst van een opvanglocatie zorgt er niet per definitie voor dat een koopwoning minder waard wordt. Verwacht u dit wel, dan kunt u een procedure tot het vorderen van planschade indienen. U moet hierbij bewijzen dat de eventuele waardevermindering een rechtstreeks gevolg (causaal verband) is van de komst van de opvanglocatie. 

Lees meer over planschade op de website van de Rijksoverheid.

Nee, de gemeente is benaderd door het COA en is momenteel in gesprek over de locatie. De gemeente heeft de buurt geïnformeerd en is met de direct omwonenden in gesprek. Het college wil de inzichten uit deze gesprekken meenemen en op basis daarvan een besluit nemen of de locatie geschikt is en onder welke voorwaarden.

De gemeente maakt de afweging tussen het belang voor goede vluchtelingenopvang, inbreng vanuit de buurt en formele en technische mogelijkheden. De vragen, ideeën en aandachtspunten vanuit de buurt willen we graag op tijd horen om tot deze afweging te komen.

Nee, er zijn geen ontwikkelingen die met de komst van de vluchtelingen niet door kunnen gaan. Behalve de eerdere eigen plannen van de ontwikkelaar van Newtonbaan 3 en 4 om daar woningen te realiseren. Misschien worden deze plannen weer opgepakt na het vertrek van de vluchtelingen, maar dat is aan de eigenaar zelf om te bepalen.

De parkeernorm voor kantoren is hoger dan een COA-opvanglocatie. Er worden nu ongeveer 30 parkeerplaatsen gebruikt door het kantoor. Het COA geeft aan 12 parkeerplaatsen nodig te hebben. Waarschijnlijk wordt de parkeerdruk dus minder.

Ja, daar kan het COA zeker iets voor organiseren. Dit is geen vrije inloop. Dus het is goed om hier een afspraak voor te maken.

Voordat de opvang er komt, maken het COA en de gemeente werkafspraken voor de opvang op deze locatie. Die afspraken gaan bijvoorbeeld over vervoer, leefbaarheid, veiligheid en vergunningen. Maar ook over mogelijkheden om iets te bieden aan de buurt, juist in de combinatie met de opvang van vluchtelingen.

Het COA betaalt de kosten voor de opvang van vluchtelingen.

Vluchtelingen zonder status mogen op dit moment 24 weken per jaar werken. Dit wordt misschien meer in de toekomst. Met een vrijwilligersverklaring van het UWV mogen zij vrijwilligerswerk doen. Vluchtelingen met status mogen werken.

Er zijn activiteiten op en buiten de locatie. Voor statushouders is er een voorinburgeringstraject.  

Ja, omdat er extra locaties voor vluchtelingen in Nieuwegein nodig zijn.

Ja, het COA wil graag met een aantal buurtbewoners en de gemeente onderzoeken op welke plek in de buurt een speelplek voor verschillende groepen kinderen kan komen. Dit helpt ook bij een goede integratie.

Het COA zorgt voor nette woonruimten voor de bewoners. Ze slapen met meerdere personen in een woonruimte. Koken gebeurt meestal samen. Hiervoor richt het COA grote keukens in. 

Het COA zorgt voor 24/7 beveiliging op de opvanglocatie. Ze werken samen met boa's en de wijkagenten. Het gaat om de veiligheid van de vluchtelingen zelf en van de omgeving. Bij overlast kunnen inwoners dag en nacht telefonisch contact opnemen met de opvanglocatie. Dagelijks zijn er tussen 8.00 en 22.00 uur een locatiemanager en woonbegeleiders aanwezig. Zij begeleiden de vluchtelingen bij het dagelijks leven. 

Het COA heeft huisregels waar bewoners zich aan moeten houden. Als dit niet gebeurt, volgen er maatregelen. Het COA kan bijvoorbeeld het leefgeld van de bewoner inhouden of hem of haar overplaatsen naar een andere opvanglocatie. Strafbare feiten (of vermoedens daarvan) meldt het COA altijd bij de politie. 

De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. Boa's houden toezicht en zorgen voor handhaving van de openbare orde. Ze werken hierbij samen met onder andere wijkcoördinatoren en politie.

Mocht de opvang aan de Newtonbaan doorgaan, dan kijken we in overleg met de veiligheidspartners welke maatregelen we zullen treffen. Bijvoorbeeld extra rondes door de buurt door de wijkcoördinator of wijkagent en boa's.

Het is belangrijk om gevoelens van onveiligheid altijd te delen, bijvoorbeeld met de wijkcoördinator, wijkagent of boa. We kunnen dan kijken welke maatregelen we kunnen treffen. Vragen over de openbare ruimte (zoals verlichting) worden doorgegeven aan de collega's van de betreffende afdeling binnen de gemeente.

De gemeente Nieuwegein heeft deze ervaring niet met de tijdelijke opvang van het schip aan de Vreeswijksestraatweg. Op deze locatie zijn in 4 maanden geen strafbare feiten geconstateerd. Strafbare feiten (of vermoedens daarvan) meldt het COA altijd bij de politie.

Waar het gaat om asielzoekers, bestaat er wel een landelijke lijst van incidenten. Op de website van het COA kunt u hier meer over lezen. De meeste incidenten gaan over het overtreden van de huisregels. Dus niet op zaken die buiten de opvanglocatie plaatsvinden.

We gaan veel communiceren met buurtberichten en informatie op de website. Daarnaast zijn de omgevingsmanager en wijkcoördinator, wijkagent en boa’s extra alert zolang dat nodig is. Als de plannen doorgaan, zullen we ook nagaan of we wekelijks spreekuur op locatie kunnen houden om met bewoners in gesprek te gaan, of klachten te bespreken.

Deze bijeenkomst is georganiseerd door de gemeente Nieuwegein en het COA samen.

Met de input van de informatieavond wil het college voor de kerst een principebesluit nemen over de locatie. Binnenkort wordt dit met de gemeenteraad besproken tijdens de Avond voor de Stad.

Daarna moet het COA een omgevingsvergunning aanvragen. De gemeente doet er maximaal 8 weken over om de aanvraag te behandelen. Daarna hebben mensen 6 weken de tijd om bezwaar te maken. Na het verkrijgen van een onherroepelijke vergunning, start het COA met de verbouwing van de kantoren. Dit duurt waarschijnlijk 6 maanden. Tegelijkertijd sluiten we een overeenkomst met het COA, waarin we afspraken maken over de opvanglocatie en de omgeving. Waarschijnlijk gaat de opvanglocatie in de 2e helft van 2024 open.

Nee, de winkels zijn niet expliciet op de hoogte gebracht.

Op 13 november 2023 is er een informatiebijeenkomst voor de buurt geweest. Als er een positief besluit komt en de plannen verder uitgewerkt worden, gaan we hierover regelmatig met de buurt in gesprek. En we houden de buurt via buurtberichten op de hoogte.

Vrijwilligers zijn zeker welkom. U kunt zich aanmelden via informatiepunt-vluchtelingen@nieuwegein.nl.

Dat is afhankelijk van de vluchtelingen die er zijn. Maar de volgende talen zullen waarschijnlijk gesproken worden: Engels, Turks, Dari, Farsi en Arabisch.

De storing van de lantaarnpalen in de wijk is een bekend probleem. We zijn hierover in gesprek met Citytec, de beheerder van de straatverlichting. We werken met hen aan een oplossing. Vragen en klachten kunt u online melden.